Mijn EHBO komt goed van pas!!
Door: Jacky
Blijf op de hoogte en volg Jacky, Noah, Tobias
04 Augustus 2019 | Oeganda, Masaka
De familie heeft een stenen huis en een groot erf met heel veel fruitbomen en gewassen (mango, papaya, passievrucht, banaan, ananas, avocado, zoete aardappel, cassave, yam, bonen, noten, e.d.), maar het is een vreselijke zooi. Overal ligt van alles; nu is dat hier niet ongewoon, want overal wordt alles gewoon op de grond gegooid. 1 Van de kleinzonen laat zien hoe je hier met blote voeten in een boom klimt om bijv. jackfruit te pakken. Met gemak klimt hij meer dan 10 meter omhoog en komt er net zo makkelijk weer uit. Ik maak er foto’s van, maar het is net een zoekplaatje; je moet weten waar hij zit of klimt, want anders vind je hem niet.
De jjaja vertelt dat ze geen geld en geen latrine hebben (iedereen doet zijn behoefte buiten), maar we kunnen niet alles. Ik vertel Bwowe dat hij jjaja kan adviseren om fruit en gewassen te verkopen, want ze hebben zoveel rondom het huisje en dat komt nooit op door alleen eigen gebruik. Er ligt immers veel fruit op de grond te rotten. Ook kunnen ze bezems maken van de struikjes op het erf om te verkopen.
Op het erf staat een groot en hoog keukengebouw met een houten spant en aluminium dakplaten. Het is echter erg kapot, erg verkoold van binnen omdat er in gekookt wordt op open vuur en het ligt vol met zooi. Er staat een metalen ton van 1 meter doorsnee waarin 3 biggetjes zitten. Nee, zoals ik al vaker gezegd heb, moet de partij voor de dieren hier maar niet komen. Kippen gaan met tientallen aan de pootjes op de boda boda, geiten gaan op de bagagedrager, varkens en geiten worden aan een poot vastgebonden en meegenomen en aan de achterpoten opgetild en honden worden geschopt, want honden voor in huis kennen ze hier niet.
Allereerst halen we met z’n allen het gebouw leeg en dan begint het afbreken. Silam klimt op blote voeten het dak op en begint zorgvuldig de aluminium dakplaten los te halen. Ik geef hem mijn werkhandschoenen, waar hij erg blij mee is. Alles wordt hergebruikt, dus de nagels (spijkers met een dopje) worden bewaard, evenals de dakplaten, die inmiddels ernstig verroest zijn, maar dat maakt niet uit. Daarna begint Silam met het afbreken van de muren. Elke steen bikken we af met een panga (machette), sorteren op grootte en stapelen ze op. De stenen zijn gemaakt van leem, dus breken snel. De muren zijn hier enkelsteens en niet altijd in verband gemetseld, dus zijn erg kwetsbaar en brokkelen spontaan af. Tijdens het afbreken hebben we erg veel lol, want wat is er leuker dan iets slopen?!
Dan is het spant aan de beurt en gaat het helaas mis. De hele houten constructie stort in en 1 balk valt op Silams hoofd. Zijn schedel barst open en hij bloedt als een rund. Iedereen staat er verstomd bij en ik bedenk even wat ik moet doen, want we zitten in de middle-of-nowhere en natuurlijk zijn er hier geen dokters of ziekenhuizen in de buurt en weet niemand wat te doen. Dan komt de EHBO-er in mij omhoog. Ik trek latex handschoenen aan en pak mijn verbandtrommel erbij. Ik vraag Silam erbij te gaan zitten, want als hij van zijn stokje gaat, zijn we verder van huis. Hij blijft echter erg nuchter, piept niet en ondergaat alles gelaten. Ik spoel de wond uit met water uit onze fles. Daarna druk ik de wond een tijd dicht met stapels gaas. Als het ergste bloeden gestopt is, doe ik er metalline gaas op en verbind alles met verband. Met oei-knoei-doekjes haal ik al het bloed van zijn gezicht af. Silam wil verder werken, maar dat lijkt mij niet verstandig. Hij moet echt naar een dokter om de wond te laten hechten. Ik snap hem wel, want als hij niet kan werken, krijgt hij geen geld. Gelukkig ziet Bwowe de ernst ervan in en stapt met Silam op een boda boda. Ik geef 50.000 schilling mee (zo’n 12,50 euro), want natuurlijk hebben zij niet genoeg geld mee. Bwowe geeft nog vol goede moed aan dat ze over 20 minuten terug zijn.
Noah en Tobias geven aan dat ze het liefst ook meteen weg gaan, want iedereen is flink geschrokken en vooral Tobias voelt zich naar en weeïg want hij zag het gebeuren. Ik laat hem een kwartiertje zitten met water, dextro en drop. Dan besluiten we door te gaan, niet wetende hoe lang het zal duren voordat Bwowe en Silam terugkomen. Het hele gezin helpt mee met de stenen en Noah en Tobias storten zich op de houten balken en palen van de dakconstructie. Het kost af en toe veel kracht en creativiteit, want de nagels die ze hier gebruiken, zijn meer dan 10 cm lang en vrij dik. Ook Noah’s leatherman (multitool), die hij altijd bij zich heeft, komt goed van pas. Tobias heeft echter enkele flinke blaren in zijn hand opgelopen, die ook open zijn gegaan, dus die verbind ik goed alvorens hij zijn handschoenen aandoet.
Bijna 3 uren later komen Bwowe en Silam terug. Pas het 3e kliniekje had materiaal om Silam te helpen. Ze hebben de huid rond de wond geschoren, 8 hechtingen geplaatst in de snee en daarna zijn hoofd verbonden. Ook heeft hij een tetanusinjectie gekregen. Ik sta verbaasd om de professionele behandeling en dat alles voor maar 20.000 schilling (5 euro).
Omdat het inmiddels na vijven is, gaan we met de boda boda’s terug naar Misaali, de plek waar FOHO staat.
Omdat we allemaal gesloopt zijn van het harde en zware werken, doen we op dinsdag wat minder zwaar werk. We maken het volleybalveld af waar we aan begonnen waren, spelen wat volleybal, gaan naar de basisschool en spelen een paar uren voetbal met de kinderen en doen nog een huisbezoek. Althans, Noah en Tobias voetballen, want mijn heupen en rug zijn niet erg blij met het werk wat ik gisteren deed. Als we weer terug zijn bij de school, proberen we om beurten de boda boda uit en het lukt ons allemaal om erop te rijden. Best gaaf. We gaan nog even bij Silam langs om te kijken hoe het met hem en zijn hoofd gaat. De wond ziet er netjes uit en het is een voordeel dat hij moslim is en een hoedje draagt, want zo blijft de wond droog en schoon. Ik vertel hem dat het het beste is als de hechtingen er pas over 7 dagen uitgaan, omdat de wond anders weer open kan gaan.
Het is woensdag en we gaan, met wat extra pilletjes achter de kiezen tegen de pijn in heupen en rug, weer naar de familie om te bouwen. Deze maal met de auto, want er moeten meer mensen mee. Het lukt om er met z’n achten in te komen: 5 op de achterbank en 3 voorin. De bestuurder heeft zijn eigen stoel, maar ik moet de bijrijdersstoel delen met iemand. Arme zij… De familie is erg blij om ons weer te zien en hebben gisteren niet stilgezeten. Alle stenen zijn afgebikt en gestapeld. We kunnen dus meteen beginnen met het graven van geulen voor de fundering. Maar eerst gaat Silam meten en uitlijnen (of noem je dit uitzetten?!) De kleinzoon maakt van takken paaltjes met een puntje die Silam in de grond timmert waarna hij touw spant. Ziet er professioneel uit. Daarna maken we van as lijntjes op de grond waarna het graven begint. We laten de Ugandezen het zware werk doen, want wij kunnen echt niet overweg met de ‘hoe’, een soort spade maar dan om te hakken. Vervolgens halen wij wel het losgemaakte zand uit de geulen en gooien dit in het midden op een hoop. Dit zal n.l. gebruikt worden om cement van te maken. De gleuven moeten best diep, want je moet op de harde klei uitkomen zodat het stevig genoeg is om de fundering op te maken. Onder de grond blijken enorm veel termietenheuvels te zitten en alle kippen van de familie zijn er dan ook ‘als de kippen bij’. Zo’n heerlijk uitgebreid maal hebben ze w.s. al lang niet gehad. Het zijn flinke termieten, met een bruin met wit lijf en het zijn er vele duizenden. Bah, ik voel het nog als ik eraan denk.
Na het graven beginnen we met het metselwerk, want ja, hier bestaat de fundering ook uit een gemetseld muurtje. Zo’n halve meter onder de grond begint de onderste laag. Het cement wordt gemaakt van de grond uit de geulen, samen met as en water, wat goed gemengd wordt door het om te scheppen en er met de voeten of laarzen in rond te stampen. Zoals ze hier altijd doen, worden dan eerst de 4 hoeken gemaakt. En weer alles enkelsteens en niet altijd in verband. Zo wordt wel duidelijk dat gebouwen hier niet zo lang meegaan als bij ons. Maar zoals in al mijn vorige projecten, ook in Ghana en Malawi, pas ik me aan de bouwmethode van het land aan. Silam legt mij uit hoe je hier metselt en ik metsel de volgende 3 lagen. De jongens voorzien mij van stenen en cement.
Het is best zwaar werk en de jongens willen graag op tijd richting huis, ook omdat zij niets met het metselen hebben. Maar zoals dat hier gaat; er wordt gezegd dat de auto onderweg is, maar dan duurt het nog 2 of 3 uren. Gelukkig hebben we vandaag een bal meegenomen en geven die aan de kinderen. Met Noah en Tobias zijn ze enkele uren zoet. Er liggen wat fietsbanden op het erf en daarmee is een nieuw en leuk spel snel verzonnen. De kinderen moeten de bal door de band schoppen of gooien. Uiteindelijk hangen we de bal met wat takken vast in een boom, want de jongens krijgen lamme armen van het omhoog houden van de band. De jongens waren wel wat chagrijnig dat de dag zo lang duurde en de beloofde auto maar niet kwam, maar de kinderen hebben een geweldige middag gehad. Voor hen een leuke onderbreking in hun dagelijkse sleur van water halen, hout hakken, kleding wassen, eten maken, enz.
Als de auto uiteindelijk komt, blijkt er nog iemand extra bij te komen. Op de terugweg zitten we dus met z’n negenen in de auto. Noah en Tobias zitten met nog 4 anderen achterin. Het is wat proppen, maar het lukt. En hier is het heel gebruikelijk.
Op donderdag houden we het ook weer wat rustiger en bouwen een stove bij Twinny Ella, het meisje met het waterhoofd, al is het bouwen van een stove ook best intensief. Alles gaat hier immers met de hand en je wordt er tevens heel vies van. Maar het resultaat mag er zijn. Ik knuffel nog wat met Twinny Ella, die haar hoofd af en toe best goed overeind kan houden en die vandaag spalken aan haar benen en voeten heeft. Na de klus gaan Noah en Tobias naar huis, want zij voelen zich niet zo lekker. Noah heeft al dagen een bevorderde stoelgang, zoals hij het noemt. Ik ga met Bwowe terug naar FOHO waar ik met hem en Mukasa (de oprichter en leider van FOHO) serieuze gesprekken heb en waarin hij nog eens benadrukt dat hij zo blij is met vrijwilligers als ons. Wij strooien niet met geld, maar werken hard en hebben echt toegevoegde waarde door de dingen die wij doen. Mukasa hoopt dat ik minstens nog 2x terugkom…
Het is vrijdag en de jongens besluiten vandaag liever te verven op het project, omdat ze graag af willen maken waar we vorige week aan begonnen zijn. Ik houd echter van bouwen, dus ga vandaag wel met Bwowe en Silam naar de familie. Bij Silam zijn de hechtingen blijkbaar al verwijderd en de wond wijkt een beetje, dus ik doe er voor de zekerheid een hechtstrip op voordat hij zijn hoedje opzet.
We gaan verder met het metselen van de fundering. Maar we zijn nog geen half uur bezig als het begint te regenen. En regen hier kun je in de verste verte niet vergelijken met regen in Nl. In Uganda stopt het leven als het regent. Ik laat me niet kennen en ga stug door. Van een plastic tasje en een sjaal op mijn hoofd creëer ik een soort capuchon. Maar omdat ik in een t-shirtje loop wat zeiknat wordt, stuurt Bwowe me naar binnen. Hij wil immers niet dat ik ziek word. Omdat de regen doorzet, gaan ook Silam, Bwowe en alle familieleden naar binnen. De regen wordt in de tussentijd op alle mogelijke manieren opgevangen. Overal staan teilen, emmers en pannetjes en met een aluminium plaat of holle boomstam wordt het water van het dak naar een ton geleid.
De lucht in huis is niet te harden. Het huisje heeft, zoals gebruikelijk hier, enkele ruimtes van beton en geen meubels. Er hangen wat platen aan de verder kale en vieze muren. Gordijnen dienen als deuren en er zijn geen plafonds. In de hoek staat een houten stellage waar wat kleding overheen hangt. In 1 ruimte staat alle gereedschap en er staat 1 houten bankje waar ik op moet zitten. Ze zijn n.l. altijd heel gastvrij en beleefd. Ik krijg deze dagen ook al regelmatig passievruchten, gerookte zoete aardappel, bonen en mierzoete thee met citroen en gember aangeboden. Kippen lopen binnen en de mensen liggen, zitten of slapen op een rieten matje. Het duurt even voordat ik de lucht in huis kan definiëren, maar dan bedenk ik dat het ruikt alsof je zo’n warm bedompt reptielengebouw in een dierentuin binnenloopt. Als ik een tijdje binnen zit, went het enigszins. Ik geef het meegebrachte cadeautje, een spiegeltje, aan kleindochter Annet, die er erg blij mee is. De meesten hebben n.l. geen spiegels.
Na een uur houdt de regen eindelijk op. Buiten is het een grote waterpoel. Het erf staat blank en de emmers zijn in 1 uur tijd volgelopen. Voordeel is wel dat de kinderen geen water elders hoeven te gaan halen. Het water van het erf wordt met flessen of halve jerrycans opgeschept en gebruikt voor het maken van het cement. Silam maakt de fundering af; dit wil zeggen dat er 6 lagen stenen met dikke lagen cement gebouwd zijn zodat het nu op grondhoogte is. De lege ruimtes worden opgevuld met stenen en grond. We gaan op tijd terug naar FOHO.
De weg terug met de boda boda’s is wel wat spannender. Het zijn immers allemaal zandwegen, vol bobbels, kuilen en verharde grond waar de regen niet doorheen kan, die spiegelglad zijn geworden. En soms moet je je benen hoog optrekken, wanneer een plas vies water niet te vermijden valt om doorheen te rijden. Maar door de stuurmanskunsten van de boda bodadrivers komen we veilig aan bij FOHO. Noah en Tobias zijn al ver gevorderd met het verfwerk.
Met een goed en voldaan gevoel gaan we het weekend in. De bouwklus wordt vervolgd…..
-
04 Augustus 2019 - 11:08
Jannie Van Heukelen:
Lieve klussers.
Jullie zijn weer goed bezig,wat een rotzooi zo te zien is het daar,het is maar goed dat jullie er zijn voor even zeg ik er bij,want als jullie weer weg dan is het weer zo'n rotzooi.
Maar ze zijn niets anders gewent zullen we dan maar denken,maar wat jullie doen is goed en ze zijn er blij mee ga zo door Jacky zet de jongens er ook maar aan hoor ha ha.
lieve groetjes tante Jannie. -
04 Augustus 2019 - 13:27
Ellemijn :
Hoi stoere mama en zoons, ik hoor t al jullie zijn weer op jouw vertrouwde plek en hebben al veel meegemaakt met elkaar , zo trots op jullie en wens jullie nog veel succes, veel liefs. Diva -
05 Augustus 2019 - 09:29
Leo En Klarie:
We bewonderen jullie doorzettingsvermogen. Jammer dat ze geen handelsgeest hebben om het overschot aan fruit enz. te verhandelen en de tuin onderhouden, dat het een beetje netjes is. Maar zo is het leven daar.
We hopen dat jullie gezond mogen blijven en wensen jullie heel veel succes toe
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley